Inteligencja z miast

Po co nam wieś, czyli deficyt świadomych matek

Podobno w Izraelu są koszerne miasta, a w nich żyją koszerni ludzie, którzy nie tolerują niekoszerności. Brzmi jak bajka o żelaznym wilku?

fot. Martyna Wilk

Historie miejskiego życia pełne są takich opowieści – nikt nic nie widział, ale wszyscy wiedzą, jak było. Ba, w miastach nie brakuje też futurologów – oni nie muszą „być obecni” ani „brać udziału”, bo i tak wiedzą, jak będzie. To drugie podejście chyba dobrze tłumaczy przebieg marszu z okazji Dnia Świadomej Matki zorganizowanego 22 maja przez Dziewuchy Dziewuchom Wrocław. Wydarzenie dotyczyło prawa Polek do legalnej aborcji.

„No Woman, No Kraj”, „Maszerujemy po równość”, „Rodzicu, bądź odpowiedzialny – płać alimenty”, „Antykoncepcja to też leczenie” – to niektóre z haseł wrocławskiego marszu. Do wydarzenia zaproszeni byli wszyscy chętni, przede wszystkim jednak członkinie i członkowie facebookowej grupy Dziewuchy Dziewuchom Wrocław liczącej przeszło trzy tysiące osób. Frekwencja na marszu zawiodła organizatorki – pojawiła się może setka uczestników.

Skąd tak małe zainteresowanie tematem dotyczącym życia (lub śmierci) i zdrowia co drugiej osoby w Polsce? Czy polskie kobiety planują życzeniowym myśleniem „mnie to nie dotyczy”, sprawić, że zachodzenie w ciążę i towarzyszące temu komplikacje nie będą ich problemem? A może myślą, że wystarczy zamknąć oczy, by rzeczywistość zniknęła, jak potwór spod dziecięcego łóżka?

fot. Martyna Wilk

Ale z drugiej strony: czy na pewno kilkadziesiąt osób maszerujących przez miasto w obronie praw kobiet to mało? A może jest to wystarczająco duża grupa, aby mogła skutecznie wyrazić swoje przekonania? I zachęcić innych – na przykład gapiów – by przyjrzeli się rzeczywistości, której dotąd nie znali.

Psy na przykład, nie znały do niedawna książek. Było, minęło. W ramach projektu Dzieci czytają książki psom w schroniskach – dzieci czytają książki psom w schroniskach! Ta niespotykana akcja to nie tylko sposób na ukojenie nerwów trzymanych w klatkach zwierząt, lecz także iście międzygatunkowa lekcja obywatelskości. Lekcja nie tylko oryginalna, lecz także potrzebna, bo wciąż bardzo łatwo zapominamy o potrzebach innych (zarówno zwierząt, jak i ludzi), a co za tym idzie – nie dostrzegamy tego, że są nam niezbędni.

Na tę niezbędność uwagę próbował zwrócić Łukasz Brodziak – zastępca przewodniczącego Rady Miejskiej w Pieńsku. Uważa on, że inteligentne miasta to pojęcie, które należy zastąpić sformułowaniem smart communities. Jest też przekonany, że smart cities w Polsce pozostaną mrzonką, jeśli rozwijając tę koncepcję, zapomnimy o gminach wiejskich i wiejsko-miejskich.

Swoje stanowisko Łukasz Brodziak wyraził podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Smart City, która odbyła się 20 maja 2016 r. na Wydziale Prawa i Administracji UAM. Niektórzy słuchacze prelekcji próbowali zdyskredytować postawioną przez niego tezę. Upierali się, że koncepcja smart cities z założenia odwołuje się wyłącznie do aglomeracji miejskich – bo tylko w nich mogą zajść procesy, które są nieodzownym elementem inteligentnych miast.

Myśląc poważnie o ludziach, z takim myśleniem muszę się nie zgodzić.

Po pierwsze, urodziłam się we Wrocławiu i żyję we Wrocławiu. I nie chcę sobie nawet wyobrażać, jak to miasto wyglądałoby bez przyjezdnych, którzy tutaj odnajdują swój dom.

Po drugie, koncepcja smart cities opiera się na sześciu filarach. Są to: życie, zarządzanie, transport, środowisko, ekonomia i ludzie. Ludzie, pamiętajcie, że ogromna część dzisiejszych aglomeracyjnych mieszczuchów to niedawni mieszkańcy wsi i małych miasteczek. A przecież nie da się zbudować nowoczesnego, inteligentnego miasta bez wspierania rozwoju kompetencji obywatelskich jego (także przyszłych) mieszkańców. Nie da się także „wymyślić” oczekiwać mieszkańców miast – to właśnie ich trzeba pytać o to, czego chcą od swojego wielkomiejskiego życia. I właśnie dlatego dla kreowania smart cities ignorowanie wsi i małych miast nie jest smart.

A smart być warto. Wie o tym Małopolski Instytut Kultury, dlatego wydał Chłopską Szkołę Biznesu – ekonomiczną grę planszową o rzemieślnikach z XVIII-wiecznego ośrodka andrychowskiego. Planszówka uczy poprzez zabawę mechanizmów gospodarki wolnorynkowej i przedsiębiorczości, a także rozwija kompetencje społeczne. Igraszka? Raczej nie. Edukowanie to przecież podstawa rozwoju każdej społeczności, ale przede wszystkim takiej, która ma składać się z samodzielnych, myślących obywateli.

Słupska akcja „Dzieci czytają książki psom w schroniskach” dowiodła niechcący, że społeczeństwo obywatelskie objąć może także zwierzęta. Umówmy się - będzie wystarczająco dobrze, jeśli będziemy na tyle mało zezwierzęceni, że na "zwierzęta" w społeczeństwie nie będzie zgody.